Als je denkt dat Nederland politiek correct is, moet je eens een oceaantje verderop gaan kijken. Nog altijd wordt in de VS de portrettering van zwarte Amerikanen in films en andere verhalende media aan stringente eisen onderworpen: als een gekleurd personage een minder dan heldhaftige rol speelt, kun je al snel op kritiek rekenen. Gelukkig ondermijnen series als The Wire dit stigma, maar met de release van Precious - Based on the novel "Push" by Sapphire van Lee Daniels was het weer raak. De meest potsierlijke veroordeling kwam van de beruchte filmcriticus Armond White, die de film "de meest vernederende film voor Amerikaanse zwarten sinds Birth of a nation" noemde.
Zoals te verwachten viel is de hele controverse zwaar overtrokken. Het probleem is dat White en andere critici weer eens de ideeën en denkwijzen van de personages gelijkschakelen met de denkwijze van de maker. Het titelpersonage van Precious is een 16-jarig meisje dat na jaren van seksueel misbruik en mishandeling voor de tweede keer zwanger is van haar vader. Ze heeft, op zijn zachtst gezegd, verklaarbare problemen met haar eigenwaarde. Voor dit zwarte meisje uit zich dat onder andere in wensdromen over blank en dun zijn. Deze raciale zelfhaat is natuurlijk een heet hangijzer, maar de film tracht dat soort gevoelens juist door de omstandigheden te duiden.
In ieder geval is Lee Daniels erin geslaagd om van een pittige roman een mooie verfilming te maken. De omstandigheden waarin Precious opgroeit worden met een rauw realisme geschetst, en de misère wordt slechts onderbroken als ze ontsnapt in haar fantasie. Hoewel het zware leven van Precious makkelijk tot onverteerbaar melodrama had kunnen leiden, vermijdt Daniels makkelijk sentiment. Hij heeft hierbij twee grote troeven: de geweldige acteerprestaties (vooral Mo'Nique maakt een onuitwisbare indruk als Precious' monsterlijk egocentrische moeder) en de prachtige dialogen in het script (grotendeels rechtstreeks overgenomen uit de roman). De taal treft een balans tussen straattaal en literatuur, waardoor de innerlijke monoloog van Precious zowel realistisch als poëtisch is.
Het is alleen jammer dat Daniels zulke didactische neigingen heeft. De film toont zo'n heilig geloof in de hulp die maatschappelijke instituten kunnen bieden aan kinderen uit probleemgezinnen dat Precious af en toe net een PR-film is. Maatschappelijk werkers zijn ook maar mensen; enige nuance in hun karaktertekening had niet misstaan.
Precious is een zeer meeslepende, rauwe, onsentimentele film. Bovendien werpt hij een ongefilterd licht op een kant van de westerse samenleving die de meeste mensen maar liever niet willen zien. De reactionaire kritiek van lieden die willen dat dit soort verhalen niet wordt verteld is daarmee tien keer destructiever dan de film zelf. 3,5 ster (van de 5).
Precious: based on the novel "Push" by Sapphire van Lee Daniels. Met: Gabourey Sidibe, Mo'Nique en Paula Patton. Nu nog te zien in de bioscoop.
No comments:
Post a Comment