Thin as an earthworm. Zo omschrijft Kylie Walters aan het einde van nieuwZwart de mens als hij ontdaan wordt van de beschermende laag van de beschaving. Onder het licht van haar zaklamp kronkelen naakte lichamen naar de uithoeken van het podium, om daar weer in het duister te verdwijnen.
Het is geen optimistisch mensbeeld dat Wim Vandekeybus er in zijn nieuwste voorstelling op na houdt. Door middel van veelal dierlijke choreografieën schetst hij een verward en vaak agressief wezen, dat zich puur op instinct voortbeweegt. Aan het begin van het stuk verschijnen de dansers vanuit een soort oersoep, en die herkomst weten ze nooit echt van zich af te schudden: in een hoogst originele, onvoorspelbare, schijnbaar ongecontroleerde danstaal lijken ze vissen op het droge, wanhopig zoekend naar stabiliteit of veiligheid.
Met dit basisgegeven wordt echter veel te weinig gedaan. Voortgestuwd door monumentale muziek die nog het meeste weg heeft van een progrock-conceptalbum blijven de dansers maar over het podium rennen, buitelen en springen. Er zit lange tijd geen moment van nuance of reflectie in; muzikanten, dansers en lichttechnici doen een wedstrijdje heftigheid waarbij het publiek volledig uit het oog verloren wordt. De banale, poëtisch-spirituele teksten van Peter Verhelst schermen het stuk nog verder af van meerlagigheid of interpretatievrijheid.
Als de verstilling dan toch komt, levert dat wel meteen prachtige scènes op. In absolute stilte zetten twee van de dansers een ontroerende en kwetsbare paringsdans in. Door de gedetailleerde uitvoering zorgt het duet voor een broodnodig contrast met de overtrokken sound and fury van de rest van de voorstelling.
Het is echter te weinig om een hele voorstelling aan op te hangen. Hoewel de technische uitvoering van nieuwZwart niets dan lof verdient, weet Vandekeybus de verschillende elementen van zijn voorstelling niet te doseren. Slechts bij vlagen weet hij het gekronkel en gekrioel van de mens voelbaar te maken. 3 sterren (van de 5).
nieuwZwart van Wim Vandekeybus/Ultima Vez. Met: Tanja Marín Friðjónsdóttir, Dawid Lorenc, Bénédicte Mottart, Olivier Mathieu, Máté Mészáros, Ulrike Reinbott, Imre Vass, Kylie Walters, Mauro Pawlowski, Elko Blijweer en Jeroen Stevens. Speellijst: zie hier.
