IFFR 2010 - Dag 1

Het 39e International Film Festival Rotterdam is aangebroken. Officieel al gisteren, maar toen was alleen nog de openingsfilm te zien - het Zuid-Koreaanse Paju, dat voor mij morgenochtend op het programma staat. De komende tien dagen ben ik aanwezig op het festival, en iedere dag zal ik rond dit tijdstip minirecensies publiceren van de films die ik gezien heb. Deze eerste dag waren dat vier films:

Lourdes van Jessica Hausner
Dit uitgebalanceerde drama speelt zich af op het gelijknamige bedevaartsoord, en werpt een blik op de pelgrims die in de hoop op genezing van hun kwalen naar Lourdes zijn afgereisd. Met een lichte, maar bij vlagen vlijmscherpe toon laat Hausner hun worsteling tussen hoop en waardigheid zien, en de onoverbrugbare kloof die tussen lichamelijk gehandicapten en hun gezonde begeleiders gaapt. Met vilein genoegen laat ze de bedevaartgangers hun prangende levensvragen stellen aan een stuntelende priester, die hen slechts vage platitudes kan bieden.
Hausner maakt een aantal riskante narratieve keuzes, maar leidt alles in goede banen door genoeg interpretatievrijheid aan de kijker te laten. Bovendien maakt ze het plot ondergeschikt aan de sterke karakters. De verlangens, maar ook de woede en de afgunst van de personages worden overtuigend neergezet. Het drama doet allen wat schematisch aan; de structuur van Lourdes is nogal voorspelbaar. Vanwege het vakmanschap van Hausner en haar acteurs wordt dit echter nergens storend.
3,5 ster (van de 5)

Lost Paradise in Tokyo van Kazuya Shiraishi
Er was eens een jongen (Mikio) die de zorg droeg voor zijn oudere, verstandelijk gehandicapte broer (Saneo). Het was niet makkelijk. Gelukkig kwam er toen een hoertje met een hart van goud (Fala), en ze leefden nog lang en gelukkig. Einde.
Okee, zo erg is het allemaal nog net niet, maar dit simplistische melodrama komt niet veel verder. De altijd vrolijke Fala, de callgirl die Mikio voor Saneo bestelt, is al een wandelend seksistisch cliché, maar de andere personages zijn vanwege het matige acteerwerk en de tenenkrommende, uitleggerige dialogen al niet veel beter. De regisseur denkt blijkbaar dat het psychologische diepgang oplevert als de personages hun emoties zo letterlijk mogelijk benoemen, en het liefst ook nog in tranen uitbarsten. Daar krijgen ze genoeg kansen toe: Shiraishi schuwt het sentiment niet en voert het melodrama ongegeneerd op. Zijn Lost Paradise in Tokyo is een oliedomme en manipulatieve tearjerker.
2 sterren (van de 5)

Nymph van Pen-ek Ratanaruang
In het sterke, sfeervolle Nymph gaat er net als in Von Triers recente Antichrist van de natuur een ongrijpbare, seksueel getinte oerkracht uit. Vanaf de eerste scène, één lange virtuoze shot in een bosrijke omgeving, gaat er een onderhuidse dreiging van de film uit.
Nymph is een horrorallegorie over overspel en het einde van een relatie. Hoofdpersoon May is in een affaire verwikkeld met haar baas als haar man Nop op onverklaarbare wijze verdwijnt. Bijna zonder dialogen schept de regisseur een wereld waarin Mays conflicterende emoties een eigen leven beginnen te lijden. Op intelligente wijze laat Ratanaruang Mays schuldgevoelens en elementaire angsten door elkaar lopen tot er geen onderscheid meer is tussen fictie en realiteit. Geholpen door de effectieve soundscape en het geweldige camerawerk maakt hij van Nymph een droomachtige, melancholieke en subtiel verontrustende ervaring. Het is zijn beste film sinds het prachtige - en eveneens vrijwel tekstloze - Last Life in the Universe.
4 sterren (van de 5)

The Ape van Jesper Ganslandt
This is your life, and it's ending one minute at a time. Als Krister 's ochtends wakker wordt, bevindt hij zich in een badkamer, besmeurd met bloed. Hij staat in paniek op, kleedt zich om, wast het bloed van zijn lichaam en stormt het huis uit. Het is het begin van een verpletterende filmervaring.
Krister gaat naar zijn werk, probeert de schijn van normaliteit op te houden, maar de onrust stijgt en stijgt en stijgt en uiteindelijk kan hij niet meer, hij vlucht, herneemt zich, probeert tot rust te komen, maar die duurt maar heel even en hij MOET IETS DOEN, maar wat? De camera verliest Krister geen moment uit het oog, en de sfeer van paniek en de dreiging van de oorzaak ervan is bijna ondraaglijk.
Als de kijker erachter komt hoe de vork in de steel zit verliest The Ape wat vaart. De rest van de film moet het hebben van het enorme gewicht van de situatie. The Ape dwingt de kijker zich te verplaatsen in het ondenkbare, en doet dat op onontkoombare wijze.
4,5 ster (van de 5)

Alle films zijn nog te zien op het festival. Zie de festivalsite voor de speellijsten.