Thursday 14 January 2010

De Smaragdstad blijft dicht

The New Electric Ballroom van Susanne Kennedy en het Nationale Toneel


Als je een tekst van Enda Walsh als basis van je voorstelling of film hanteert, lijkt dat bijna altijd tot een goed resultaat te leiden. Vorig jaar won Leen Braspenning de BNG Nieuwe Theatermakersprijs met Disco Pigs, en Steve McQueen's Hunger, de beste film van het vorige jaar, werd ook al verrijkt door Walsh' geniale dialogen. Hij slaagt erin een prachtige balans tussen spreektaal en poëzie te treffen, waardoor een rauwe schoonheid ontstaat.

Susanne Kennedy koos voor The New Electric Ballroom, een tekst uit 2005 waarin de disfunctionele relatie tussen drie zussen centraal staat. Kennedy liet in haar vorige regie Parasieten al zien dat ze een voorliefde heeft voor psychisch beschadigde, wederzijds afhankelijke personages. Zowel in dat stuk als in The New Electric Ballroom halen de personages elkaar continu omlaag in een eindeloze spiraal van psychologisch sado-masochisme.

De regisseuse slaagt er uitstekend in om een beklemmende sfeer te treffen, die door het uitvergrote, vervreemdende spel alleen nog maar naarder wordt. De uitstekende actrices maken meteen geloofwaardig dat de zussen na veertig jaar eenzame afzondering volledig met elkaar vergroeid zijn. Als de al even eenzame visser Patsy hun rituele daginvulling komt verstoren, wordt hij een speelbal van de verbitterdheid van de oudste twee, die hun jongere zus geen ontsnapping gunnen.

Kennedy's mooiste vondst is het subversieve gebruik van verwijzingen naar De Tovenaar van Oz. Het toevoegen van expliciet sprookjesachtige elementen sluit wonderwel aan bij de surrealistische speelstijl en plot. Bovendien wordt de moraal van het sprookje ("there's no place like home!") slim in een negatief daglicht gezet: het verstikkende isolement van de zussen is de absurd doorgevoerde consequentie van die boodschap.

Het succes van Kennedy's voorstellingen ligt in haar bijna volmaakte beheersing van de verontrustende, treurig stemmende wereld die ze op het toneel tovert. Vanaf de prachtig uitgesponnen, verstilde beginscène tot het onvermijdelijk tragische einde geloof je in deze microkosmos, waar de krankzinnigheid slechts door een radicale afsluiting van de buitenwereld op afstand wordt gehouden. 4 sterren (van de 5).

The New Electric Ballroom van Susanne Kennedy. Met: Nettie Blanken, Jochum ten Haaf, Çigdem Teke en Juul Vrijdag. Speellijst: zie hier.