Onrecht voor het oprapen

El Olvido van Heddy Honigmann


De jongen kijkt niet in de camera, maar strak voor zich uit, met een blik die het midden houdt tussen afgestomptheid en kille woede. Een blik die je van een kindsoldaat verwacht, maar niet van een schoenenpoetser. "Heb je mooie herinneringen?" "Nee." "Nare herinneringen?" "Nee." "Waar droom je van?" "Ik droom nooit."

De jongen is één van de tienduizenden straatwerkers in Lima, de hoofdstad van Peru. In de documentaire El Olvido (letterlijk: de vergetelheid) laat Honigmann zien hoe de veelal jonge acrobaten, jongleurs en muzikanten zich met gevaar voor eigen leven tussen de auto's hun kunsten opvoeren voor een paar schamele sol. Eén vrouw vertelt hoe ze recent één van haar dochters is verloren aan een ongeluk, maar laat haar andere kinderen nog steeds hetzelfde werk doen. Wat moet ze anders?

Net als veel Zuid-Amerikaanse landen wordt Peru al decennialang verscheurd tussen terroristen en dictators. De handwerkers, obers en kelners die Honigmann interviewt werken tegenover het presidentiële paleis, en hebben het allemaal meegemaakt: coup na staatsgreep na "democratische verkiezing", de ene president nog crimineler dan de andere. Het effect op de gewone burgers wordt door de filmmaakster tastbaar gemaakt; de onmacht, het verdriet en de droevige acceptatie van de maatschappelijke situatie klinkt overal in door.

Honigmann blinkt uit in het persoonlijke interview. Net als in O Amor Natural, haar documentaire over de poëzie van Carlos Drummond de Andrade, ontlokt ze een ontwapenende openheid aan haar gesprekspartners. Het verleent een zekere heldhaftigheid aan haar hoofdpersonen, die het onrecht dat ze hebben moeten ondergaan met waardigheid dragen. Tegelijkertijd problematiseert de maakster die houding: vergeten is noodzakelijk om te overleven, maar het zorgt er ook voor dat de geschiedenis zich in Peru blijft herhalen. 4 sterren (van de 5).

El Olvido van Heddy Honigmann. Te koop en te huur op DVD. In een verkorte versie online te bekijken op Holland Doc.